الزامات سیمکشی، مطابق با مبحث 13 مقررات ملی ساختمان

مجموعه قوانینی توسط وزارت مسکن و شهرسازی در رابطه با طرح و اجرای تاسیسات برقی ساختمان‌ها در مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان بیان شده است.

سیمکشی در مبحث سیزدهم

مطابق با مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان، سیمکشی‌‌های داخلی ساختمان‌ها شامل سیمکشی روکار و توکار باید در داخل لوله‌ها اختصاصی سیمکشی یا مجاری مخصوص آن(ترانکینگ)اجرا گردد. جهت اجرای کلیه انشعابات، سه راهه و چهارراهه‌ها، زانوها و خم‌ها باید از متعلقات استاندارد هر لوله استفاده شود. همگونی جعبه‌های زیرکلید و پریز و دیگر متعلقات مشابه با نوع لوله کشی و کلید و پریزهای مورد استفاده الزامی می‌باشد.

همچنین در الزامات سیمکشی برق به نوع لوله قابل استفاده نیز اشاره شده است. لوله‌ها مورد استفاده در سیمکشی به صورت توکار و روکار به شرح زیر می‌باشد:

• لوله‌های فولادی پیچی(رزوه)به صورت توکار و روکار برای همه نوع ساختمان بعلاوه ساختمان‌های صنعتی
• لوله‌های فولادی(گاز)به صورت توکار و روکار برای محیط‌های با خطر انفجار
• لوله‌های پلاستیکی صلب به صورت توکار و روکار برای محیط‌های با خطر خورندگی
• لوله‌های پلاستیکی خرطومی به صورت توکار برای ساختمان‌های غیر صنعتی

قطر داخلی لوله‌ها باید متناسب با تعداد سیم‌ها و قطر آن‌ها انتخاب شود. الزامات سیمکشی باید به نحوی رعایت گردد که سیمکشی بدون مصرف نیروی پیش از حد، امکان پذیر باشد و نیز سیم‌ها دچار ساییدگی یا پارگی نشوند.  جهت دستیابی به موارد ذکر شده لازم است نسبت قطر داخلی لوله به قطر دسته سیم‌ها یا قطر کابل چند رشته‌ای برابر حداقل مقدار 3/1 باشد.

اصول و الزامات سیم کشی ساختمان مطابق استاندارد

همانطور که می‌دانید در ابتدا لوله‌ها به تنهایی نصب می‌شوند و پس از اتمام فرآیند لولهکشی، سیم‌های برق به داخل لوله‌ها هدایت می‌شوند. مدارهایی که در زیر کف پروژه قرار دارند باید توسط لوله‌های پلاستیکی صلب یا لوله‌های فولادی اجرا گردند. جهت اجرای لولهکشی روکار باید از بست‌های دوپیچه یا نوعی از آن که فاصله حداقل 6 میلی‌متری ایجاد کند، استفاده نمود. از دیگر الزامات سیمکشی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• در بخشی از لولهکشی که بین جعبه تقسیم و یا وسایل مشابه آن قرار گرفته است استفاده بیش از چهار خم 90 درجه (در مجموع 360 درجه) ممنوع است.
• در محل ورود لوله به جعبه تقسیم، تابلو یا هر دستگاه مشابه دیگر جهت جلوگیری از زخمی شدن سیم و کابل باید از بوشینگ متناسب با لوله استفاده نمود.
• لوله‌هایی که نیاز به برش دارند باید با اره بریده شوند و لبه‌های تیز آن نیز صاف گردد. استفاده از لوله بر در لوله کشی‌ها مجاز نمی‌باشد.
• از دیگر الزامات سیم کشی و لوله کشی این است که جهت تغییر نوع لوله مانند تغییر لوله فولادی به پلاستیکی باید از نوعی جعبه تغییر در محل استفاده شود.

دیگر ضوابط مربوط به سیم کشی ساختمان بر اساس مبحث سیزدهم

• ترامکینگ ها یا مجاری‌های سیمکشی شامل جنس‌های فلزی و پلاستیکی و به صورت‌های روکار و توکار باید به جعبه تقسیم، جعبه انشعاب، قطعات اتصالی و انتهایی، زانوهای داخلی و خارجی، سه راهه ها و چهارراهه های مخصوص به خود مجهز باشند.

• در مجاری سیمکشی که علاوه بر وجود سیمکشی‌های با قدرت، سیمکشی تاسیسات فشار ضعیف نیز وجود دارد، باید از حداقل یک دیواره جداکننده در درون آن استفاده نمود. این جداسازی باید در کل مجرا، جعبه‌های تقسیم، جعبه انشعاب‌ها و ... وجود داشته باشد.

• در مجاری‌های سیمکشی فلزی استفاده از پیچ‌های مخصوص پیوستگی الزامی است و این پیوستگی باید در سراسر مجرا فراهم باشد و همگی به هادی حفاظتی تابلو وصل گردند.

• اتصال دستگاه‌های دارای لرزش مثل موتور به لوله کشی، توسط لوله‌های فولادی قابل انعطاف با بوش‌های مناسب انجام می‌شود که باید دارای حداقل طول برابر 20 سانتی‌متر باشند.

• سیم‌های مورد استفاده در سیمکشی‌های ساختمانی تا مقطع 10 میلی‌متر مربعی باید با عایق PVC از نوع تک مفتولی باشند و در مقاطع بالاتر به صورت چند مفتولی می‌باشند. همچنین جنس سیم‌های هادی از جنس مسی می‌باشد.

• سیم‌های افشان در مواردی استثنایی که اجرای سیمکشی مشکل باشد، مجاز خواهد بود. در این صورت باید س سیم ها با لحیم کاری به صورت یکپارچه و سپس با ترمینال به هم وصل شوند.

• سیم‌های قرار گرفته در مجاری‌ها و لوله‌ها باید از هر نظر سالم باشند و در آنها هیچ گونه پیچیدگی یا شکستگی وجود نداشته باشد. همچنین اتصال آنها در محل‌های دسترسی به سر سیم و نیز جعبه تقسیم به صورت کاملا یکپارچه باشد.

• استفاده از ترمینال‌های پیچی برای اتصالات و انشعابات لازم است. از دیگر ترمینال‌ها در شرایطی که تضمین تداوم الکتریکی، اتصال و عایق بندی وجود داشته باشد، می‌توان استفاده نمود.

موارد ممنوع در مورد سیم و سیم کشی

از مواردی که در مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان با عنوان "طرح و اجرای تاسیسات برقی ساختمان‌ها" به عنوان موارد ممنوع آورده شده است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پیچیدن سیم‌ها به دور هم به منظور ایجاد اتصال الکتریکی و یا استفاده از نوار چسب الکتریکی جهت عایق بندی محل اتصال ممنوع است.

• استفاده از سرچپق و موارد مشابه در محل انشعابات یا در محل اتصال سیم کشی به وسایل مصرف کننده و کنترل کننده مدار (چراغ، پریز، کلید) ممنوع است.

• استفاده از سیم‌های چندلا مانند بندهای پلاستیکی و نیز بست‌های میخی یا میخ معمولی جهت اجرای انواع سیمکشی‌های روکار اکیدا ممنوع می‌باشد. این نوع سیمکشی تنها در محیط‌های خشک با استفاده از کلید، پریز و جعبه تقسیم روکار سوار بر پایه‌های عایق رطوبتی امکان پذیر است.

• اجرای سیمکشی روکار با استفاده از سیم‌های به هم چسبیده (به صورتی که روکش نخی بر روی هر رشته سیم علاوه بر لایه عایق بندی اصلی قرار داشته باشد) و نیز مقره‌های چینی کوچک (قرقره) در صورتی که از مقام مجری مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان اجازه کسب گردد، مجاز خواهد بود.

• از کابل ها و سیم ها زیرگچی تنها در مواردی استفاده می‌شود که طول آن از محل سیم کشی ثابت تا محل مصرف کننده مانند چراغ‌ها، کمتر از 1.5 متر باشد. در دیگر موارد استفاده از این نوع کابلکشی و سیمکشی اکیدا ممنوع می‌باشد.

نکات مهم در هنگام خرید سیم برق

انتخاب و خرید سیم برای سیمکشی باید با توجه به نکات ایمنی و استانداردهای گفته شده در بخش‌های قبل صورت گیرد. خرید سیم نامناسب می‌تواند خسارات جبران ناپذیری را در آینده برجای بگذارد.در هنگام خرید سیم لازم است به نکاتی زیر توجه نمایید:

• نکته مهم و اساسی در هنگام خرید سیم، جنس هادی آن است. بهترین سیم هادی از جنس مس می‌باشد که نسبت به جنس‌های آلومینیوم و قلع دارای ارجحیت می‌باشد.

• تمامی سطوح سیم باید به صورت یکپارچه و صاف و عاری از هرگونه برجستگی و فرورفتگی باشد.

• عایق ضخیم صد در صد تضمین کننده عایق خوب نمی‌باشد بلکه کیفیت عایق تضمین کننده آن می‌باشد. پس سیم‌هایی را انتخاب کنید که سطح عایق زیادی نسبت به خود سیم نداشته باشند.